Giriş
Sanayide dijitalleşme ve düşük karbonlu üretim, yalnızca rekabet üstünlüğü değil aynı zamanda regülasyon zorunluluğu hâline geldi. Avrupa Birliği’nin sınırda karbon düzenlemesi (CBAM) ve küresel tedarik zincirlerinin veri-odaklı hale gelmesi, Türk üreticilerinin yatırımlarını hızlandırmasını kaçınılmaz kılıyor.
30 Mayıs 2025’te yürürlüğe giren yeni “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” bu ihtiyaçları iki farklı kulvarda finanse ediyor:
- Türkiye Yüzyılı – Stratejik Hamle Programı
- Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi
Her iki kulvar da dijital veya yeşil dönüşüm projelerini destekliyor; ancak asgari tutarlar, destek tavanları ve başvuru süreçleri ciddi biçimde değişiyor.
Sun & Sun Danışmanlık olarak, dönüşüm yatırımlarınız için hangi hattı seçeceğinizi belirleyebilmeniz adına tüm farkları, yalnızca resmî karara dayalı verilerle açıklıyoruz.
Tanımlar & Mevzuata Dayanak
Dijital ve Yeşil Dönüşüm Ne Demek?
| Dönüşüm Türü | Karar Tanımı | Örnek Yatırım |
| Dijital Dönüşüm | Endüstri 4.0 çözümleriyle üretim verimliliğini, kaliteyi ve izlenebilirliği artıran yatırımlar | Yapay zekâ destekli hattın kurulması, MES-SCADA entegrasyonu |
| Yeşil Dönüşüm | Enerji verimliliği, atık geri kazanım veya karbon azaltımını hedefleyen yatırımlar | Atık ısı geri kazanım, ISO 50001 uyumlu enerji yönetim sistemi |
Ne Zaman Stratejik, Ne Zaman Öncelikli?
| Kulvar | Karar Maddesi | Temel Giriş Şartı |
| Stratejik Hamle | m. 2/1-c | Dijital veya yeşil proje ≥ 50 milyon TL → otomatik Stratejik sınıf |
| Öncelikli Yatırım | Ek 1/C-1, C-3 | “Dijital Dönüşüm Programı veya Yeşil Dönüşüm Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlar” |
Önemli not: Öncelikli kulvarda asgari yatırım tutarı Karar’da sabit değildir; ilgili program kararıyla belirlenir.
Kapsam & Uygunluk Şartları
Stratejik Hamle İçin Asgari Kriterler
- Sabit yatırım tutarı
-
- Yüksek teknoloji ise ≥ 100 milyon TL
-
- Diğer projeler ise ≥ 200 milyon TL
-
- İstisna: Dijital veya yeşil dönüşüm projesi ise ≥ 50 milyon TL yeterli
- Özkaynak oranı: ≥ %20
- İthalatı karşılama: ≤ %70 & Katma değer ≥ %30 (yüksek teknoloji/yeşil projenin stratejik listede olması hâlinde aranmaz)
Öncelikli Yatırım İçin Asgari Kriterler
- Yatırım konusu, Karar Ek-1/C listesinde açıkça “Dijital” veya “Yeşil Dönüşüm Programı” ibaresiyle tanımlı olmalı.
- Yatırım tutarı, ilgili çağrı metninde belirtilen alt limit (ör. 20 milyon TL) veya Karar’daki genel eşiklere uymalı.
- Bölge sınırlaması yoktur (İstanbul dahil).
Destek Unsurları & Oran Karşılaştırması
| Destek Unsuru | Stratejik Hamle | Öncelikli Yatırım | Fark / Not |
| KDV İstisnası | %0 | %0 | Aynı |
| Gümrük Vergisi Muafiyeti | %0 | %0 | Aynı |
| Vergi İndirimi | YatK %40 / İndirim %60 | YatK %30 / İndirim %60 | Stratejik + 10 puan |
| Faiz / Kâr Payı | %30 puan • 180 m TL (≤ Yatırım %15) |
%25 puan • 24 m TL (≤ Yatırım %10) |
Stratejik tavan ×7, puan +5 |
| Makine Desteği | %25 • 180 m TL (≤ Yatırım %15) |
Yok | Stratejik’te var, Öncelikli’de yok |
| SGK İşveren Hissesi | 8 yıl (6. Blg 12) | 0-12 yıl (bölgesel) | Bölgeye göre benzer |
| SGK İşçi Hissesi | Yalnızca 6. Blg 10 yıl | Aynı | Aynı |
| Yatırım Yeri Tahsisi | Var | Var | Aynı |
Uyarı: Faiz/kâr payı desteği kullanılan Stratejik projelerde makine desteği eş zamanlı alınamaz; karar açık.
Başvuru & Değerlendirme Süreci
Stratejik Hamle Akışı
- E-TUYS Başvurusu – Dijital/yeşil proje ≥ 50 m TL olarak işaretlenir.
- Ön Değerlendirme – 50 m TL eşiği + %20 özkaynak kontrolü.
- Kalkınma Bankası Fizibilitesi – Teknik-ekonomik rapor.
- Program Değerlendirme Komitesi – Teşvik belgesi.
- Yatırım Süresi: 3 + 1,5 yıl.
Öncelikli Yatırım Akışı
- E-TUYS Başvurusu – “Dijital/Yeşil Dönüşüm” kodu + çağrı eki.
- Ön İnceleme – Liste uyumu + tutar.
- Genel Müdürlük Değerlendirmesi – Teknik & finansal uygunluk.
- Teşvik Belgesi – E-imza ile yayın.
Not: Öncelikli sistemde banka fizibilitesi zorunlu değildir, bu da 4-6 hafta süreci kısaltır.
Sık Karşılaşılan Sorular
- Faiz desteği alan Stratejik dijital yatırım makine desteği de alabilir mi?
Hayır; aynı yatırımda iki destek birlikte uygulanamaz.
- 50 m TL altındaki yeşil dönüşüm projem hangi kulvara girer?
Stratejik Hamle eşiğini karşılamadığı için çağrı yoluyla Öncelikli Yatırım statüsünde başvurabilirsiniz.
- İstanbul’daki veri analitiği hattı Stratejik’te desteklenir mi?
Evet; bölge sınırlaması yok. Öncelikli kulvarda da desteklenebilir ancak faiz tavanı 24 m TL’ye düşer.
- OSB’de yapılan yeşil dönüşüm projem hangi avantajı getirir?
Sigorta primi işveren hissesi desteğinde iki alt bölge uygulaması devreye girer.
- Elektrik üretimi içeren dijital proje vergi indirimi alır mı?
Hayır; elektrik üretimi yatırımları vergi indirimi ve faiz desteği kapsam dışındadır.
Stratejik İpuçları & Best-Practice Önerileri
- Tavan Seçimi: 100 m TL üzeri projelerde Stratejik Hamle → faiz tavanı 180 m TL ve makine desteği %25; finansman maliyeti %8-12 düşer.
- Hız Önceliği: 20-60 m TL arası projelerde Öncelikli kulvar → banka fizibilitesi yok, belge 1,5 ayda çıkar.
- Makine-Faiz Kararı: Özkaynak oranı > %40 ise makine desteği (geri ödeme), borç/özsermaye oranı > 2 ise faiz desteği (nakit outflow) avantajlı.
- Çevreci Sertifika: ISO 50001, PAS 2060 gibi belgeler proje puanını yükseltir, komite onay süresini kısaltır.
- Veri Entegrasyonu: Dijital dönüşümde GTIP + yazılım lisans bedellerini listeye dâhil edin; aksi hâlde KDV istisnası kaçırılır.
Sonuç & Eylem Çağrısı
Dijital ve yeşil dönüşüm projeleri, yeni teşvik mimarisinde iki koridordan birinde koşuyor:
- Stratejik Hamle – 50 m TL eşiği geçildiğinde yüksek tavanlı ve makine geri ödemeli bir paket.
- Öncelikli Yatırımlar – Daha düşük tutarlı projeler için hızlı başvuru ve kademeli bölgesel avantajlar.
Doğru kulvarı seçmek, GTIP uyumunu sağlamak ve banka fizibilitesini hatasız hazırlamak, toplam teşvik miktarınızı milyonlarca lira değiştirebilir. Sun & Sun Danışmanlık ile hemen iletişime geçin, dönüşüm projenizi en avantajlı hat üzerinden konumlandıralım, teşvik belgenizi kusursuz şekilde alalım.
Referanslar
Resmî Gazete – 30 Mayıs 2025, Sayı 32505
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı – Yatırım Teşvik Portalı (https://sanayi.gov.tr)
