Giriş
Türkiye’nin küresel değer zincirlerinde daha yüksek katma değer üretmesi, stratejik sektörlerde yerli üretimi artırması ve bölgesel kalkınmayı güçlendirmesi için 30 Mayıs 2025’te yürürlüğe giren yeni “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”ın omurgalarından biri Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemidir.
Bu sistem; yüksek teknoloji üretiminden enerji depolamaya, savunma sanayinden veri merkezlerine kadar geniş bir yelpazede yatırımların finansman maliyetini dramatik biçimde düşürürken, 1’den 6’ya kadar tüm bölgelerde rekabeti dengeliyor.
Sun & Sun Danışmanlık olarak bu makalede, öncelikli yatırımların kapsamını, başvuru şartlarını ve hangi destek kalemlerinden hangi oranlarda yararlanabileceğinizi yalnızca resmî belgeler ışığında anlatıyoruz.
Tanımlar & Mevzuata Dayanak
Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi Nedir?
Kararın 4/ç alt bendi sistemin amacını “ülke stratejileri doğrultusunda belirlenmiş kritik sektörlerde yerli üretimi desteklemek, dışa bağımlılığı azaltmak ve bölgesel kalkınmayı hızlandırmak” şeklinde tanımlar.
Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi
Hangi Alanları Kapsar?
Karar eklerinde (Öncelikli Yatırım Listesi) toplam 20 başlık bulunur; öne çıkanlar:
| Sektör / Yatırım Konusu | Temel Şart |
| Dijital & Yeşil Dönüşüm | Program kararıyla desteklenen yatırımlar |
| Yüksek Teknoloji Ürünleri | ≥ 500 m TL (Türkiye geneli) |
| Orta-Yüksek Teknoloji | ≥ 1 milyar TL (İstanbul hariç) |
| Savunma Sanayi | SSB proje onayı |
| LNG & Doğal Gaz Depolama | ≥ 500 m TL |
| Veri Merkezi / Bulut Hizmeti | 3 MW + ≥ 200 m TL |
| Topraksız Sera (25 dekar +) | Yerli otomasyon sistemi |
| Afet Teknolojileri | SGMD uygunluk yazısı |
Listenin tamamı Ek-1/C’de yayımlanır ve Sanayi Genel Müdürlüğü koordinasyonuyla yılda en az bir kez revize edilir.
Kapsam & Uygunluk Şartları
Kimler Başvurabilir?
- Anonim ve limited şirketler (yurt içi veya yabancı ortaklı)
- Ar-Ge / Tasarım merkezleri (üretim entegrasyonu şartıyla)
- İhtisas serbest bölgesi şirketleri (yazılım-bilişim)
- OSB / Endüstri bölgesi yatırımcıları — alt bölge avantajı uygulanır.
Kritik Eşik Değerler
| Kategori | Asgari Sabit Yatırım | Bölge Kısıtı | Not |
| Yüksek Teknoloji Ürün | 500 m TL | Yok | Listeye uyumlu GTIP şartı |
| Orta-Yüksek Teknoloji Ürün | 1 milyar TL | İstanbul hariç | Yatırım TR-IST dışında |
| Dijital / Yeşil Dönüşüm | Karar gereği | Yok | Karar metni “Dijital & Yeşil” başlığı |
| 6. Bölge Yatırımları | Tutar şartı aranmaz | 6. Bölge | Müteharrik karakterli hariç |
| Savunma Sanayi | SSB onayı | Yok | |
| Veri Merkezi | ≥ 200 m TL, ≥ 3 MW | Yok | Tebliğ teknik kriteri |
OSB içinde veya “öncelikli ilçe”de yapılan yatırımlar sigorta primi desteğinde iki alt bölge avantajından yararlanır.
Destek Unsurları & Teşvik Oranları
| Destek Unsuru | Destek Oranı | Üst Limit | Süre |
| KDV İstisnası | %0 | – | Yatırım süresi |
| Gümrük Vergisi Muafiyeti | %0 | – | Yatırım süresi |
| Vergi İndirimi | Yatırıma Katkı %30 İndirim %60 |
– | Vergi doğana dek |
| Faiz / Kâr Payı | %25 puan | 24 m TL (≤ Yatırım %10) |
İlk kredi kullanım + 5 yıl |
| Makine Desteği | – | – | Öncelikli sistemde yok |
| SGK İşveren Hissesi | 0–12 yıl (bölgeye göre) |
Asgari ücret tavanı | İlave istihdam |
| SGK İşçi Hissesi | %100 (6. Blg) | 10 yıl | İlave istihdam |
| Yatırım Yeri Tahsisi | – | – | Tahsis sözleşmesi |
Not-1: Elektrik üretimi, dağıtımı ve depolama yatırımlarına vergi indirimi ve faiz/kâr payı desteği uygulanmaz.
Not-2: Faiz/kâr payı desteği kullanılırsa makine desteği alınamaz (öncelikli sistemde makine desteği zaten yer almaz).
Başvuru & Değerlendirme Süreci
- E-TUYS Başvurusu – Yatırımcı bilgileri, GTIP kodlu makine listesi, proje özeti.
- Ön İnceleme – Yatırım tutarı, sektör uyumu, bölge eşikleri.
- Genel Müdürlük Değerlendirmesi – Teknik uygunluk, finansal sürdürülebilirlik.
- Teşvik Belgesi Düzenlenmesi – E-imza ile sistemde yayın.
- Yatırım Süresi – Başvurudan itibaren 3 yıl; %50 ek süre talebi mümkün.
- Tamamlama Vizesi – Bitimden 3 ay içinde YMM/KOSGEB/Ajans.
- Destek Ödemeleri – Faiz desteği itfa planı üzerinden yıllık; SGK desteği e-beyanname entegrasyonu.
Yaygın Hatalar
| Hata | Sonuç | Önlem |
| Yatırım tutarının eşik altında kalması | Ön incelemede ret | Bütçeyi revize edin / fazlasını ekleyin |
| GTIP kodunun listeyle uyumsuzluğu | KDV & GV muafiyeti iptal | Gümrük müşaviri onayı alın |
| SGK borcunun kapatılmaması | SGK destekleri askıya alınır | Başvuru öncesi borç sorgusu |
| Vergi borcunun bulunması | Vergi indirimi askıya alınır | Vergi affı / yapılandırma |
Sık Karşılaşılan Sorular
- Faiz desteği alan yatırım makine desteği de alabilir mi?
Hayır; öncelikli sistemde makine desteği bulunmaz ve genel kural gereği aynı proje faiz + makine desteğini bir arada kullanamaz. - İstanbul’da orta-yüksek teknoloji yatırımım 900 m TL; öncelikli sayılır mı?
Hayır; İstanbul dışındaki illerde orta-yüksek teknolojide asgari 1 milyar TL şartı var. - 6. Bölge’deki tekstil yatırımım öncelikli teşvik alır mı?
Liste “müteharrik karakterli yatırımlar hariç 6. Bölge yatırımları” diyor; tekstil sabit tesis olduğu için öncelikli sayılır, SGK desteği 12 yıl. - Savunma sanayi projem SSB onaylı ama 150 m TL; tutar az mı?
Öncelikli yatırımda savunma projeleri için alt tutar aranmaz; SSB proje onayı yeter. - Veri merkezinde enerji maliyeti desteği var mı?
Hayır; enerji üretimi yatırımlarında faiz & vergi indirimi yok, fakat veri merkezi enerji tüketimiyle ilgili ek destek belirtilmemiş.
Stratejik İpuçları & Best-Practice Örnekleri
- Yerli Tedarik > %40: GTIP uyumlu yerli makine kullanımı, Bakanlık değerlendirmesinde artı puan sağlar.
- Deprem Bölgesi Avantajı: 6. Bölge + Geçici madde illerinde SGK işveren desteği 100 % + 2 ek yıl.
- Çevre Lisansı / ISO 50001: Fazladan çevresel sürdürülebilirlik belgesi istisna puanı getirir.
- Finansman Stratejisi: 24 m TL faiz desteği tavanına ulaşmak için proje finansmanını dilimleyin; ilk krediyi yatırımın %70’i kadar kullanın.
- OSB Seçimi: Sigorta primi işveren desteğinde iki alt bölge kuralı otomatik işler; 3. Bölge OSB’de 4. Bölge şartları uygulanır.
Sonuç & Eylem Çağrısı
Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi, 500 m TL’lik yüksek teknoloji üretiminden 25 dekar topraksız seraya kadar geniş bir yelpazede projelere %30 yatırıma katkı, %60 vergi indirimi ve 24 milyon TL’ye varan faiz desteği sunuyor. Fakat GTIP uyumu, bölge-tutar eşiği ve SSB/SGMD onayı gibi kritik ayrıntılar başvurunun kaderini belirliyor. Sun & Sun Danışmanlık ile hemen iletişime geçin, projenizi öncelikli listeye sorunsuz yerleştirelim ve teşvikleri maksimum düzeye çıkaralım.
Referanslar
Resmî Gazete – 30 Mayıs 2025, Sayı 32505
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı – Yatırım Teşvik Portalı (https://sanayi.gov.tr)
