Ülkemizde büyük ölçekli ve kritik nitelikli yatırımları devreye almak, klasik bölgesel teşviklerin ötesinde hedeflenmiş çözümler gerektirir. 30 Mayıs 2025’te yürürlüğe giren “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” bu ihtiyaca yanıt olarak proje bazlı teşvik sistemini yeniden tanımladı ve limitleri katladı.
Artık yatırımcılar yalnızca bölge veya sektör koduna bakarak değil, ekonomik etkisi kanıtlanmış “proje dosyalarıyla” başvurarak faiz/kâr payı tavanı 180 milyon TL’ye ulaşan destek paketlerine erişebiliyor. Yüksek teknoloji, stratejik ürün, dijital-yeşil dönüşüm ve ithalatı azaltan projeler doğrudan bu kapsama giriyor.
Sun & Sun Danışmanlık olarak, proje bazlı sistemin mantığını, yasal dayanaklarını, destek kalemlerini ve başvuru adımlarını resmi belgelere sadık kalarak açıklıyor; KOBİ’lere yol haritası sunuyoruz.
Proje Bazlı Teşvik Sistemi
Tanımlar & Mevzuata Dayanak
Proje Bazlı Teşvik Sistemi Tanımı
Kararın 4/ç maddesi proje bazlı teşvikleri; “katma değeri yüksek, ithalatı azaltıcı, uluslararası rekabet gücü yüksek ve kritik ürün üretimine yönelik yatırımlara proje esaslı destek mekanizması” olarak tanımlar.
Sistem, Stratejik Hamle Programı şemsiyesinde yürütülür ve beş ön değerlendirme kriterine bağlıdır:
|
Kriter |
Açıklama |
|
Kritik ürün listesinde yer alma |
Ek-liste |
|
İthalatı karşılama oranı ≤ %70 |
Son 1 yıl verisi |
|
Katma değer oranı ≥ %30 |
Tebliğ formülü |
|
Özkaynak oranı ≥ %20 |
Sabit yatırımın %20’si |
| Son 1 yılda ithalat ≥ 50 m USD |
Ürün bazlı |
Karar; uygun projeleri yatırımcı tercihine göre kalkınma ve yatırım bankalarına yönlendirir, burada teknik-mali fizibilite raporu hazırlanır ve Program Değerlendirme Komitesi kararıyla teşvik belgesi düzenlenir.
Mevzuat Tabloları – Eski vs. Yeni Sistem
|
Başlık |
2012/3305 Stratejik Yatırım |
2025 Proje Bazlı Sistem |
| Asgari sabit yatırım |
50 m $ |
100 m TL (yüksek tech.) / 200 m TL (diğer) |
| Faiz/kâr payı üst limiti |
50 m TL |
180 m TL |
| Makine desteği |
Yok |
%25 geri ödeme (≤ 180 m TL) |
| Dijital-Yeşil özel çağrı |
Yok |
50 m TL eşiğiyle dahil |
| Fizibilite sorumlusu |
Yatırımcı dosyası |
Kalkınma bankası teknik-mali raporu |
| Komite onayı |
Bakanlık GM |
Program Değerlendirme Komitesi |
Kapsam & Uygunluk Şartları
Kimler Yararlanabilir?
- Yerli veya yabancı sermayeli anonim/limited şirketler
- Ar-Ge merkezleri / tasarım merkezleri (üretim entegre koşuluyla)
- İhtisas serbest bölgesi yatırımcıları (yazılım-bilişim)
- OSB veya endüstri bölgesi yatırımcıları – alt bölge desteği avantajıyla
- Yatırımı Türkiye sınırlarında gerçekleştirecek tüm tüzel kişiler
Asgari Eşikler & Proje Niteliği
| Proje Tipi | Asgari Sabit Yatırım |
Ek Şart |
| Yüksek Teknoloji (TÜİK Sınıfı) |
100 m TL |
Kritik ürün listesinde yer alma |
| Diğer Stratejik Ürün |
200 m TL |
%30 katma değer, %70 ithalat karşılama |
| Dijital Dönüşüm |
50 m TL |
Endüstri 4.0, veri analitiği entegrasyonu |
| Yeşil Dönüşüm |
50 m TL |
ISO 50001/karbon azaltıcı teknoloji |
Bölge şartı proje bazlı sistemde ikincil öneme sahiptir; ancak 6. bölge yatırımları SGK süresi ve vergi katkısında ek avantaj taşır.
Destek Unsurları & Teşvik Oranları
| Destek Unsuru | Oran | Üst Limit | Süre |
Not |
| KDV İstisnası |
%0 |
– |
Yatırım süresince |
İthal + yerli makine, yazılım, patent |
| Gümrük Vergisi Muafiyeti |
%0 |
– |
Yatırım süresince |
Ek-4 hariç makineler |
| Vergi İndirimi |
YatK %40 |
Sınırsız |
Vergi doğana dek |
Kurumlar vergisi %60 ind. |
| Faiz / Kâr Payı Desteği |
%30 puan |
180 m TL |
5 yıl |
TCMB repo bazlı |
| Makine Desteği |
%25 |
180 m TL |
Yatırım süresi |
Birim ≥ 2 m TL, faiz desteğiyle birlikte kullanılmaz |
| SGK İşveren Hissesi |
%100 (6. Blg) |
12 yıl |
İlave istihdam |
Diğer bölgeler %50, 8 yıl |
| SGK İşçi Hissesi |
%100 (6. Blg) |
10 yıl |
İlave istihdam |
Sadece 6. bölge |
| Yatırım Yeri Tahsisi |
– |
– |
Tahsis süresi |
Sanayi Bölgeleri GM |
Önemli: Elektrik üretimi, depolama ve ana şebeke gaz dağıtımı projeleri vergi indirimi ve faiz desteği alamaz.
Adım-Adım Akış
- E-TUYS Kaydı – Proje ve yatırımcı bilgileri girilir.
- Ön Değerlendirme – Beş kriter kontrol edilir (katma değer, ithalat karşılama vb.).
- Fizibilite Aşaması – Yatırımcı seçimiyle kalkınma bankası teknik-mali rapor hazırlar.
- Komite Kararı – Program Değerlendirme Komitesi projeyi oylar; uygun ise Proje Bazlı Teşvik Belgesi düzenlenir.
- Yatırım Süreci – Başvuru tarihinden itibaren 3 yıl; %50 ek süre mümkün.
- Tamamlama Vizesi – Bitimden 3 ay içinde; YMM, KOSGEB veya Ajans kontrolü.
- Destek Ödemeleri – Faiz ve makine desteği, itfa planı ve ilerleme raporuna göre yıllık ödenir.
Yaygın Hatalar
| Hata | Sonuç |
Çözüm |
| İthalat karşılama oranı %70 yanlış hesaplandı |
Ret |
GTIP bazlı ithalat/ihracat verisini TİM portalından çek |
| Özkaynak %20 sağlanmadı |
Ret |
Sermaye artırımı veya ortak girişim |
| Makine listesi GTIP hatası |
KDV-GV muafiyeti iptali |
Gümrük müşavirinden doğrulama |
| SGK borcu mevcut |
SGK desteği durur |
Başvuru öncesi borç kapama |
Sık Karşılaşılan Sorular
- Faiz desteği alan proje makine desteği kullanabilir mi?
Hayır. Aynı yatırımda iki destek birlikte verilemez.
- TL yerine döviz kredisi kullanırsam destek puanı aynı mı?
Hayır; döviz cinsi kredide puan düşüktür.
- Dijital dönüşüm projem 45 m TL; proje bazlı teşvik alabilir miyim?
Asgari 50 m TL tutarı sağlamadığı için Stratejik Hamle kapsamına giremiyor; Öncelikli Yatırım listesinde teknoloji karşılığı varsa farklı bir kanaldan başvuru değerlendirilebilir.
- OSB içinde proje bazlı yatırım yapmanın ek avantajı var mı?
SGK işveren hissesi desteğinde iki alt bölge kuralı devreye girer.
- Kullanılmış tesis ithali proje bazlı sisteme dahil mi?
Bakanlık ekspertiziyle sınırlı izin verilir; KDV ve vergi indirimi uygulanmaz.
Stratejik İpuçları & Best-Practice Örnekleri
- Makine vs. Faiz Seçimi – Özkaynak oranı yüksek (> %40) projeler makine desteğinden, borç-yoğun projeler faiz desteğinden daha yüksek net fayda sağlar.
- Kalkınma Bankası Fizibilitesi – Teknik-ekonomik raporda “arz güvenliği” ve “ihracat potansiyeli” göstergelerini somut verilerle güçlendirin; komite skoru yükselir.
- Yeşil & Dijital Paket – Enerji verimliliği yatırımı (50 m TL) + yapay zekâ destekli üretim hattı (60 m TL) birleştirilerek Stratejik Hamle altında tek dosya ile başvurulabilir.
- Alt Bölge Optimizasyonu – 2. Bölge’de planlanan 220 m TL’lik pil hücresi yatırımı, 4. Bölge OSB’ye kaydırıldığında vergi katkı oranı %20’den %30’a, SGK desteği 2 yıldan 4 yıla çıkar.
Sonuç & Eylem Çağrısı
Proje bazlı teşvik sistemi, kritik ürün ve yüksek teknoloji yatırımlarına 180 milyon TL’ye varan faiz desteği ve %25 makine geri ödemesi gibi benzersiz destekler sunuyor. Ancak beş kriterli ön eşiği aşmak, fizibilite raporunu “bankacı gözüyle” hazırlamak ve SGK/veri kontrolünü eksiksiz yapmak başarı için şart. Sun & Sun Danışmanlık ile hemen iletişime geçin, projenizi doğru biçimde kurgulayalım, belge sürecini kusursuz yönetelim ve teşvik potansiyelini maksimize edelim.
