Türkiye, küresel değer zincirlerinde daha yukarı çıkmayı hedeflerken yatırım teşvik politikasını 30 Mayıs 2025’te kökten yeniledi. Resmî Gazete’de yayımlanan yeni “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” eski 2012/3305 düzenlemesini yürürlükten kaldırdı ve Türkiye Yüzyılı Hamlesi (TYH) merkezli bir teşvik mimarisi kurdu.
Bu hamle, teknoloji yoğun üretimden bölgesel kalkınmaya, yeşil ve dijital dönüşümden kritik ürün arz güvenliğine kadar çok katmanlı hedefler koyuyor. Dolayısıyla KOBİ’ler, CFO’lar ve teşvik yöneticileri açısından “hangi proje hangi programdan yararlanır” sorusunun yanıtı hiç olmadığı kadar stratejik. ,
Sun & Sun Danışmanlık olarak, bu makalede TYKH’nin yatırım teşvik yapısındaki konumunu, sunduğu destekleri ve başvuru süreçlerini yalnızca resmî kaynaklara dayalı olarak ele alıyoruz.
Tanımlar & Mevzuata Dayanak
Türkiye Yüzyılı Hamlesi nedir?
TYH, yeni teşvik sisteminin ana çatısıdır ve üç çağrı esaslı programdan oluşur:
- Teknoloji Hamlesi Programı – Orta-yüksek ve yüksek teknoloji ürünlerinin yerli üretimine odaklanır.
- Yerel Kalkınma Hamlesi Programı – Bölgeler arası gelişmişlik farkını azaltacak projeleri, il bazlı çağrılarla destekler.
- Stratejik Hamle Programı – Kritik ürünlerde dışa bağımlılığı düşürmek için yüksek katma değerli ve Ar-Ge yoğun yatırımları teşvik eder.
Kararın 2. maddesi, TYH’yi “yeni yatırım teşvik sisteminin omurgası” ilan eder ve programların bölgesel teşvikler ile entegre çalışacağını hükme bağlar.
Getirilen Temel Yenilikler
| Yenilik | Eski Sistem |
2025 Düzenlemesi |
| Makine Desteği |
Yok |
Birim fiyatı ≥ 2 m TL makinelerde %25 geri ödeme, üst limit 240 m TL/180 m TL |
| Faiz/Kâr Payı Tavanı |
50 m TL |
Teknoloji & Yerel Hamle: 240 m TL, Stratejik: 180 m TL |
| Dijital & Yeşil Dönüşüm |
Parçalı |
Stratejik Hamle altında ≥ 50 m TL yatırımla özel program |
| Alt Bölge Desteği |
Sınırlı |
OSB + öncelikli ilçelerde iki alt bölge, 6. Bölge’ye ek 2 yıl |
Resmî Gazete tarihi: 30 Mayıs 2025, Sayı 32505.
Kapsam & Uygunluk Şartları
Yararlanabilecek Yatırımcılar
- Gerçek ve tüzel kişiler (yabancı yatırımcı dahil)
- Sanayi sicil belgesi sahibi veya hizmet sektörü yatırımcıları
- TYH program çağrılarında tanımlı sektörlerde proje geliştiren işletmeler
Kritik Eşik Değerler
| Program | Asgari Sabit Yatırım | Özel Kriter |
| Teknoloji Hamlesi | Öncelikli ürün listesine göre | Orta-yüksek & yüksek teknoloji |
| Yerel Kalkınma Hamlesi | İl bazlı çağrıda ilan | “Yerel Yatırım Konuları”ndan biri |
| Stratejik Hamle | Yüksek teknoloji: 100 m TL Diğer: 200 m TL |
≥ %30 katma değer, ≥ %70 ithalat karşılama |
| Dijital & Yeşil Dönüşüm | 50 m TL | Stratejik Hamle’ye tabi |
Bölgesel sınıflama yine 1-6 arasında kademeli desteğe tabidir; 6. bölge tüm SGK ve vergi avantajlarında en üst limiti sunar.
Destek Unsurları & Teşvik Oranları
| Destek Unsuru |
Teknoloji / Yerel |
Stratejik |
Açıklama |
| KDV İstisnası |
✔ |
✔ |
Makine-teçhizat, yazılım, gayri maddi hak alımlarında %0 KDV |
| Gümrük Vergisi Muafiyeti |
✔ |
✔ |
Makine-teçhizat ithalinde %0 GV |
| Vergi İndirimi |
YatK %50 – İnd %60 |
YatK %40 – İnd %60 |
Katkı oranı yatırım tutarına uygulanır |
| Faiz / Kâr Payı |
≤ 240 m TL, %40 puan |
≤ 180 m TL, %30 puan |
Azami destek sabit yatırımın %20/%15’i |
| Makine Desteği |
≤ 240 m TL, %25 |
≤ 180 m TL, %25 |
Birim fiyatı ≥ 2 m TL makinelerde, faiz desteği ile birlikte kullanılamaz |
| Sigorta Primi İşveren |
8 yıl (6. bölge 12) |
8 yıl (6. bölge 12) |
Alt bölge kuralı: OSB + öncelikli ilçe |
| Sigorta Primi İşçi |
6. bölge 10 yıl |
6. bölge 10 yıl |
Yalnızca 6. bölge |
| Yatırım Yeri Tahsisi |
✔ |
✔ |
ÇŞİİB veya Sanayi BG kontrolünde |
YatK: Yatırıma Katkı Oranı
Not: Elektrik üretimi ve enerji depolama yatırımları vergi indirimi ve faiz desteği kapsamı dışında bırakılmıştır.
Başvuru ve Değerlendirme Süreci
- E-TUYS kaydı yapılır; proje bilgileri sisteme girilir.
- Ön İnceleme: Tutar, sektör ve bölge eşikleri kontrol edilir.
- Çağrı Dosyası (Teknoloji & Yerel) veya Fizibilite Raporu (Stratejik) yüklenir.
- Bakanlık / Kalkınma Bankası Değerlendirmesi – Stratejik projeler için teknik-ekonomik analiz hazırlanır.
- Program Değerlendirme Komitesi nihai kararı verir, Teşvik Belgesi düzenlenir.
- Yatırım Süresi: Başvuru tarihinden itibaren 3 yıl; %50 ek süre talep edilebilir.
- Tamamlama Vizesi: Yatırım bitiminden 3 ay içinde; başvurulmazsa 2 ay ek süre, ardından belge iptali.
- Destek Ödemeleri: Faiz ve makine destekleri, ilerleme raporu ve bankadan alınan itfa tablosu sonrası yapılır.
Yaygın Hatalar
| Hata |
Sonuç |
| Asgari yatırım eşiğinin yanlış hesaplanması |
Ön incelemede ret |
| Makine listesinde GTIP hatası |
KDV ve GV muafiyeti iptali |
| SGK borcunun kapatılmaması |
SGK desteği askıya alınır |
| Tamamlama vizesine geç başvuru |
Belge iptali + destek iadesi |
Sık Karşılaşılan Sorular
- Faiz desteği alan yatırım makine desteği de alabilir mi?
Hayır; karar açıkça aynı yatırımda iki desteğin birlikte uygulanamayacağını belirtir. - Döviz cinsi kredilerde faiz desteği oranı aynı mı?
Hayır; döviz kredilerinde destek puanı TL kredilere göre daha düşüktür. - OSB’de yatırım yapmanın ek avantajı var mı?
Evet; sigorta primi işveren hissesi desteğinde iki alt bölge uygulaması devreye girer. - Yeşil dönüşüm projem 40 m TL; Stratejik Hamle kapsamına girebilir mi?
Minimum 50 m TL şartı sağlanmadığı için Stratejik Hamle’ye giremez; ancak Öncelikli Yatırım listesinde yer alan bir teknoloji varsa farklı kategoriden başvuru yapılabilir. - İstanbul’daki yatırımım Hedef Yatırım’dan vergi indirimi alabilir mi?
Hayır; İstanbul ilindeki yatırımlar Hedef Yatırımlar sisteminde vergi indirimi desteğinden yararlanamaz.
Stratejik İpuçları Örnekleri
- Makine vs. Faiz Desteği: Özkaynak oranı yüksek projeler için makine desteği net avantaj sağlar; yüksek borçlanmalı projeler faiz desteğinden daha fazla yarar görür.
- Alt Bölge Optimizasyonu: 2. bölge’deki bir tesis, OSB içindeki yatırımını 3. bölge’ye taşıyarak SGK desteğinde 4 yıl yerine 8 yıl avantaj elde edebilir.
- Yerel Kalkınma Çağrı Takibi: Her il için dört yatırım konusu açıklanır; çağrı takvimini Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü duyurularından takip edilmelidir
- Stratejik Hamle Ön Değerlendirme: Beş kriterden en az üçünü sağlamayan projeler komiteye aktarılmaz; ithalat karşılama oranı (%70), katma değer (%30) ve 50 m USD ithalat eşiği doğrulanmalıdır.
Sonuç & Eylem Çağrısı
Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi, yatırım teşviklerinde yüksek limitler, çağrı bazlı stratejik yaklaşım ve makine geri ödemesi ile benzersiz fırsatlar sunuyor. Ancak program seçimi, asgari tutarların doğrulanması ve belge süreçlerinin eksiksiz yürütülmesi kritik öneme sahip durumda.
Sun & Sun Danışmanlık ile hemen iletişime geçin, projenizi doğru programa yerleştirelim ve teşvik yolculuğunuzu güvenle yönetelim.
Referanslar
Resmî Gazete – 30 Mayıs 2025, Sayı 32505
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yatırım Teşvik Portalı (https://sanayi.gov.tr)
